Nowelizacja Ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym
Projekt nowelizacji Ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym został udostępniony oraz oddany do konsultacji na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Uwagi można zgłaszać do 16 listopada 2016 r.
Ratownicy tylko na etacie
Aktualnie osoby wykonujące zawód medyczny mogą być zatrudnione zarówno na podstawie umowy o pracę, jak cywilnoprawnej. Wybór podstawy zatrudnienia należy, zgodnie z zasadą swobody umów, do zainteresowanych stron.
Można nakazać zatrudnienie określonej grupy osób wyłącznie na podstawie umowy o pracę, jeśli jest to uzasadnione przedmiotem wykonywanej pracy lub charakterem pełnionej funkcji. Obowiązek taki wprowadzono już dla pracowników samorządowych i pracowników urzędów państwowych. Może go także wprowadzić zamawiający w odniesieniu do personelu wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówień publicznych w zakresie usług lub robót budowlanych.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym przewiduje wprowadzenie obowiązku zatrudniania członków zespołów ratownictwa medycznego i dyspozytorów medycznych na podstawie stosunku pracy. Podmiotami zatrudniającymi członków tych zespołów będą państwowe i samorządowe podmioty lecznicze, a dyspozytorów – wojewodowie.
Ratownictwo medyczne ma na celu realizację zadań państwa polegających na zapewnieniu pomocy każdej osobie znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Rozpatrując te zadania pod kątem podstawy zatrudnienia należy uznać, że ratownik, pielęgniarka systemu i dyspozytor medyczny zasługują na szczególną ochronę przewidzianą dla pracowników, a dotyczącą m.in. ograniczenia czasu pracy, wynagrodzenia minimalnego, urlopów oraz podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
Zróżnicowanie sytuacji prawnej poszczególnych pracowników medycznych
Nakaz zatrudniania na podstawie umowy o pracę można wprowadzić w interesie publicznym i dla jego ochrony. Wyróżnienie jednej grupy osób wykonujących zawód medyczny nie musi oznaczać dyskryminacji lub uprzywilejowania. Z konstytucyjnej zasady równości wynika nakaz jednakowego traktowania wszystkich obywateli w tożsamych sytuacjach. W celu dokonania zróżnicowania konieczna jest ocena kryterium, na podstawie którego doszło do odstępstwa od nakazu równego traktowania.
Ratownicy i dyspozytorzy walczą o ludzkie życie i zdrowie, często w nagłych sytuacjach tudzież ekstremalnych warunkach. Powinni więc pracować w warunkach, które zapewnią im czas na wypoczynek, a pacjentom większe bezpieczeństwo.
Zgodnie z uzasadnieniem projektu, zatrudnienie ratowników na podstawie umowy o pracę ma sprzyjać stabilizacji pozyskiwania kadry na rynku pracy, zabezpieczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, oraz wspomóc egzekwowanie praw pracowników, np. do ubiegania się o dofinansowanie kursów doskonalących.
Możliwe, że wzrosną oczekiwania pozostałych grup pracowników medycznych
Nie można wykluczyć, że odrębne uregulowanie służby ratowniczej spowoduje wzrost oczekiwań innych grup zawodów medycznych.
W skład systemu ratownictwa wchodzą również pielęgniarki oraz lekarze. W projekcie nałożono nawet nowy obowiązek na lekarzy systemu, tzw. e – konsultacji z kierującym akcją medyczną. Mimo to lekarze i pielęgniarki systemu, którzy nie wchodzą w skład zespołów ratownictwa medycznego, nadal mogą być zatrudniani na kontraktach.
Projekt ma na celu „upaństwowienie” ratownictwa medycznego. Możliwe, że bardziej trafnym określeniem byłaby jednak „etatyzacja”. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2018 r., jednakże dopiero od 1 stycznia 2020 r. będą obowiązywać przepisy dotyczące zatrudniania członków zespołów ratownictwa oraz dyspozytorów wyłącznie na podstawie umowy o pracę.
Zasygnalizować należy, że nowelizacja nie przewiduje wzrostu płac czy dodatkowych zachęt finansowych. Ponadto, w skład zespołu ratownictwa medycznego nie będzie wchodził lekarz. Zatem za wzrostem odpowiedzialności ratownika powinien iść w parze wzrost jego pensji oraz stabilności zatrudnienia.
Co więcej, konieczność zawarcia umowy o pracę wiąże się z wyższym kosztem zatrudnienia niż na podstawie umowy cywilnoprawnej, a ponadto dodatkowymi obowiązkami pracodawcy np. opłacaniem urlopów, obowiązkowymi szkoleniami BHP, medycyną pracy. Nie istnieją zaś jednolite zasady zatrudniania niepracowniczego np. w zakresie pensji minimalnych czy godzin świadczenia usług. Zatem ratownicy na kontrakcie są chętniej zatrudniani z uwagi na swobodę regulacji w tym zakresie.
Ratownicy są również funkcjonariuszami publicznymi. W związku z tym powinni otrzymywać dodatkowe świadczenia socjalne związane z pełnieniem służby publicznej np. nagrody jubileuszowe, dodatki i zapomogi dla członków ich rodzin, możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę. W przeciwnym razie trudno będzie znaleźć chętnych medyków do pracy w zespołach karetek czy też na SOR-ze, gdzie nie będzie można „dorobić” na kontrakcie.
PODSTAWA PRAWNA:
- art. 2, 17, 20, 31, 32, 68 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.1997.78.483)
- art. 58, 353, 3531 Kodeksu cywilnego (Dz.U.2016.380)
- art. 10-183, 300 Kodeksu pracy (Dz.U.2016.1666)
- Ustawa z 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U.2013.757)
- Projekt z 14 października 2016 r. Ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym
AUTORZY:
Sławomir Molęda, Partner, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Natalia Dyda, Aplikant radcowski, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Kancelaria KONDRAT i Partnerzy biuro@kondrat.pl
Źródło zdjęcia: www.sxc.hu