29 czerwca 2019 roku weszła w życie Ustawa z 13 czerwca 2019 r., zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, ustawę o efektywności energetycznej oraz ustawę o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz.U.2019.1210; tzw. czerwcowa ustawa prądowa). Natomiast 23 lipca 2019 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano rozporządzenie z 19 lipca 2019 r. w sprawie sposobu obliczenia kwoty różnicy ceny i rekompensaty finansowej oraz sposobu wyznaczania cen odniesienia (Dz.U.2019.1369). Wejdzie ono w życie 21 dni od daty jego ogłoszenia, tj. 13 sierpnia 2019 r.
Tzw. zamrożenie cen energii elektrycznej dla wszystkich przedsiębiorców na poziomie cenników bądź taryf obowiązujących 30 czerwca 2018 r. zostało wprowadzone w ustawie z 28 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2018.2538; tzw. grudniowa ustawa prądowa). Jej celem było ograniczenie wzrostów cen energii elektrycznej w 2019 roku. Jednak w ww. ustawie nie obniżono cen energii, a jedynie zaoferowano przedsiębiorstwom energetycznym rekompensaty ze specjalnego Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny, które mają zostać przyznane w oparciu o rozporządzenie Ministra Energii.
Do czasu zatwierdzenia ww. rozporządzenia wykonawczego, w którym określono zasady rozliczania pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi a Funduszem Wypłat Różnicy Ceny oraz sposób wyznaczania cen i stawek opłat za energię elektryczną obowiązujących 30 czerwca 2018 r. (tzw. cen odniesienia), przedsiębiorstwa energetyczne nie miały podstaw, a tym samym możliwości, obliczenia wysokości przysługujących im rekompensat za „zamrożenie cen” prądu. Z tego względu część przedsiębiorstw energetycznych, jeszcze przed uchwaleniem rozporządzenia, pobrało wyższe niż dopuszczalne opłaty, a po jego wejściu w życie zobowiązane będzie do zwrotu tej nadwyżki.
W czerwcowej ustawie podzielono rok 2019 na dwa półrocza. Obniżone, „zamrożone” ceny energii elektrycznej zostaną utrzymane wyłącznie dla określonej grupy podmiotów, m.in. szpitali, jednostek finansów publicznych, w tym jednostek samorządu terytorialnego oraz uczelni publicznych, a także mikro i małych przedsiębiorców. Dla średnich i dużych przedsiębiorców, wyłącznie rozliczenie I półrocza 2019 r. nastąpi na poziomie cenników bądź taryf z czerwca 2018 r. Zgodnie z uzasadnieniem do ww. ustawy „patrząc obiektywnie na sytuację na hurtowym rynku energii elektrycznej w całej Europie, istnieje duże prawdopodobieństwo, że od lipca 2019 r. przedsiębiorstwa obrotu zaoferują podwyżki cen energii elektrycznej.”
Źródło: Uzasadnienie do czerwcowej ustawy prądowej
Szpitale, jednostki finansów publicznych i inne podmioty uprawnione do stabilizacji cen za cały rok 2019, w celu skorzystania z tej obniżki, powinny do 27 lipca 2019 r. (sobota) złożyć oświadczenie swojemu dostawcy energii. Wzór oświadczenia stanowi załącznik nr 1 do czerwcowej ustawy prądowej. Zgodnie z komunikatem Ministerstwa Energii „Oświadczenie można złożyć osobiście lub wysłać pocztą do 29 lipca br., decyduje data stempla pocztowego. W związku z dużym zainteresowaniem ułatwiamy wszystkim możliwość złożenia oświadczenia. Informujemy, że punkty obsługi klienta w spółkach energetycznych pracują w sobotę (27.07), niedzielę (28.07), a w poniedziałek (29.07) do północy.” (https://www.gov.pl/web/energia/komunikat-ministra-energii – wzór oświadczenia wraz z instrukcją).
Natomiast w celu częściowej rekompensaty podwyżek cen energii w II półroczu 2019 dla większości średnich i dużych przedsiębiorstw wprowadzono możliwość ubiegania się o dopłatę do każdej zakupionej i zużytej kilowatogodziny energii elektrycznej za okres od 1 lipca 2019 r. do 31 grudnia 2019 r., na zasadzie pomocy de minimis. Wykluczone z ubiegania się o pomoc są tzw. przedsiębiorstwa energochłonne. Wnioski będą składane do Zarządcy Rozliczeń S.A. Pomoc ta będzie ograniczona do wysokości 200 000 EUR w okresie trzech lat podatkowych. Zasygnalizować jednak należy, że część przedsiębiorców skorzystała już z tej pomocy w innych celach i wyczerpała ww. limit. Obowiązuje też tzw. zasada jednego przedsiębiorstwa, wskazane ograniczenie kwotowe dotyczy sumy pomocy otrzymanej przez wszystkie podmioty z danej grupy kapitałowej. Co więcej, jeśli wpłynie bardzo duża liczba wniosków, środki te mogą ulec wyczerpaniu.
Częste zmiany przepisów i niepewna sytuacja prawna wpływa negatywnie na stabilizację cen w każdej branży. Przypomnieć zaś należy, że ww. ustawa czerwcowa jest już drugą w ciągu pół roku nowelizacją ustawy grudniowej, która była zmieniania jeszcze w marcu 2019 r. (Dz.U.2019.412). Ponadto, nowelizowane przepisy obejmują tylko ceny w 2019 roku, ale brak jest wytycznych, na jakim poziomie uplasują się te ceny w 2020 roku.
Konkludując, w 2019 roku m.in. dla szpitali, które złożyły ww. oświadczenie, ceny energii elektrycznej zostaną utrzymane na stałym poziomie. Od lipca 2019 r. należy spodziewać się, wzrostu cen, zgodnie z mechanizmami rynkowymi, dla średnich i dużych przedsiębiorców. Mimo że dla tych przedsiębiorców przewidziano możliwość ubiegania się o pomoc de minimis, wydaje się, że ta dotacja nie zrekompensuje w pełni podwyżki cen w II półroczu 2019 roku. Niewykluczone, że jak tylko w 2020 roku ceny zostaną dla wszystkich podmiotów „odmrożone”, to należy się spodziewać kolejnych podwyżek, i to także dla szpitali i spółek samorządowych.
Autor:
Natalia Basałaj, radca prawny
Kancelaria KONDRAT i Partnerzy, biuro@kondrat.pl
Źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl