Ostatnio otrzymaliśmy wiele pytań od naszych Klientów sprzedających towary i świadczących usługi online, m. in. oferujących zdrową żywność, suplementy diety, a także publikacje naukowe dotyczące ochrony zdrowia. Zapytania dotyczyły tzw. zakazu blokowania geograficznego, który zacznie obowiązywać 3 grudnia br. Towary tych polskich przedsiębiorców najczęściej są oferowane w ich sklepach internetowych w Polsce i kilku innych krajach UE.
“Co w związku z tym powinni coś zmienić?”
“Czy za naruszenie zakazu blokowania geograficznego naruszenie grożą jakieś kary?”
“Czy na pewno ten zakaz obejmie każdą działalność online?”
W pierwszej kolejności należy zweryfikować czy polityka sprzedażowa nie utrudnia dostępu do polskiego rynku klientom (zarówno konsumentom jak i przedsiębiorcom) z innych państw członkowskich UE. Jeśli do takiej dyskryminacji dochodzi, to w takim wypadku należy zarówno stosownie zmodyfikować tę politykę i dokumenty z nią związane np. regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną, jak i techniczny sposób funkcjonowania interfejsów Państwa strony internetowej i innych aplikacji.
Naruszenie zakazu geoblokowania może spowodować nałożenie przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: „UOKiK”) dotkliwych kar pieniężnych, a także narazić firmę na roszczenia odszkodowawcze ze strony klientów.
CZYM JEST BLOKOWANIE GEOGRAFICZNE?
Blokowanie geograficzne (ang. geo-blocking) jest to metoda, którą firmy i witryny internetowe używają, aby upewnić się, że tylko osoby z określonej lokalizacji geograficznej mają dostęp do określonej witryny lub usługi.
Od 3 grudnia 2018 r. państwa członkowskie Unii Europejskiej mają obowiązek stosowania Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/302 z 28 lutego 2018 r. w sprawie nieuzasadnionego blokowania geograficznego oraz innych form dyskryminacji klientów ze względu na przynależność państwową, miejsce zamieszkania lub miejsce prowadzenia działalności na rynku wewnętrznym oraz w sprawie zmiany rozporządzeń (WE) 2006/2004 oraz (UE) 2017/2394 i dyrektywy 2009/22/WE (dalej: „Rozporządzenie”).
Jednak powyższe przepisy mają na celu zapobieganie nieuzasadnionemu blokowaniu geograficznemu i innym formom dyskryminacji ze względu na kraj i miejsce zamieszkania czy prowadzenia działalności. Niedozwolone będzie m.in. uniemożliwienie zakupu osobie z innego państwa po ustaleniu jej: adresu IP, państwa w którym wydano rachunek płatniczy, adresu wskazanego do celu dostawy, wyboru języka albo też przekierowywanie użytkownika z jednej wersji np. językowej do innej bez jego wyraźnej zgody. Co absolutnie nie oznacza, że należy stosować takie same ceny we wszystkich państwach członkowskich UE czy umożliwić dostawę na terytorium każdego z tych państw. Możliwe będzie pewne różnicowanie cen, ale należy pozostawić klientowi wybór z jakiej wersji językowej strony internetowej skorzysta, a także umożliwić zakup danego towaru/nabycie usługi jeżeli np. wskaże miejsce dostawy na terytorium Polski.
CO SIĘ ZMIENI W DZIAŁALNOŚCI E-COMMERCE?
Konieczność dostosowania prowadzonej działalności do wytycznych Rozporządzenia może wiązać się też z szeregiem zmian w funkcjonowaniu interfejsów internetowych (strony internetowe i inne aplikacje), a także zgodną z ww. przepisami modyfikacją udzielanych klientom informacji i ogólnych warunków dostępu do oferowanych towarów i usług, w tym regulaminów, warunków płatności i przesyłki oraz polityki prywatności.
JAKIE BĘDĄ KARY ZA NARUSZENIE ZAKAZU?
Za naruszenie ww. przepisów (w relacji firma – konsumenci) kary pieniężne będzie mógł nałożyć Prezes UOKiK. Takie działania mogą być uznane za porozumienia ograniczające konkurencję albo zbiorowe interesy konsumentów. Możliwe będzie pociągnięcie do odpowiedzialności zarówno samej firmy jak i osób nią zarządzających. Wysokość kar to odpowiednio dla firmy – do 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, a dla kadry kierowniczej – nawet do 2 mln złotych. Ponadto klienci w swoich będą mogli skierować swoje roszczenia o odszkodowanie do sądu cywilnego zarówno na podstawie czynu niedozwolonego („deliktu”), jak i powołując się na zawartą umowę cywilnoprawną (tzw. odpowiedzialność kontraktowa).
PODSUMOWANIE.
Przed 3 grudnia 2018 r. należy dokonać przeglądu:
- ogólnych warunków dostępu do oferowanych towarów/ usług pod kątem zablokowania lub ograniczenia dostępu klienta do systemu online (w zależności od narodowości klienta, miejsca zamieszkania lub siedziby),
- automatycznego przekierowywania na różne wersje językowe witryny internetowej,
- warunków płatności oraz
- zasad dystrybucji, logistyki i uzgodnień dotyczących dostaw.
Po dokonaniu ww. audytu prawnego możliwe, że konieczna będzie nie tylko modyfikacja dokumentów w firmie czy renegocjacja warunków zawartych już umów np. z dostawcami czy dystrybutorami, ale także dokonanie zmian technicznych w funkcjonowaniu interfejsów internetowych.
Zasygnalizować należy, że na razie ww. unijne regulacje nie dotyczą wszystkich oferowanych online towarów i usług. Wyłączone zostały usługi transportowe, finansowe i audiowizualne. Jednym z wyjątków są prawa własności intelektualnej (np. muzyka, filmy, transmisja strumieniowa wydarzeń sportowych, etc.) w tym publikacje naukowe. Zatem tych konkretnych towarów/ usług ww. regulacje jeszcze nie obejmą.
Źródła:
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/302 z 28 lutego 2018 r. w sprawie nieuzasadnionego blokowania geograficznego oraz innych form dyskryminacji klientów ze względu na przynależność państwową, miejsce zamieszkania lub miejsce prowadzenia działalności na rynku wewnętrznym oraz w sprawie zmiany rozporządzeń (WE) nr 2006/2004 oraz (UE) 2017/2394 i dyrektywy 2009/22/WE;
- art. 221, 415 i 471 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r. poz. 1025);
- art. 6, 9, 26, 27, 100, 106 i 106a ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2018 r. poz. 798);
- Projekt ustawy z 25 października 2018 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw;
- http://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20170425IPR72324/e-commerce-ending-unjustified-geo-blocking-across-the-eu .
Autorzy:
Andrzej Przytuła, partner, adwokat, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Natalia Dyda, radca prawny, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Kancelaria KONDRAT i Partnerzy biuro@kondrat.pl
źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl