1. Dokumentacja medyczna – jest to chronologicznie uporządkowany zbiór dotyczący stanu zdrowia i choroby pacjenta oraz udzielonych świadczeń zdrowotnych. Przykładowo zobrazowanych wynikami badań, zdjęciami RTG, USG, etc. Stanowi ona szczególny zbiór danych osobowych.

Należy rozróżnić prawną definicję dokumentu od pojęcia dokumentacji medycznej.
Dokument w znaczeniu prawnym – jest to „nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią” (art. 77³ k.c.). (w dniu 10 lipca 2015 r. uchwalono ustawę o zmianie ustawy – Kodeks cywilny. Nowe przepisy wchodzą w życie z dniem 8 września 2016 r.) Kluczowym elementem jest możliwość ustalenia osoby składającej oświadczenie. Jest to jednak definicja o tak wysokim stopniu ogólności, że wykracza swoim zakresem poza pojęcie dokumentacji medycznej.

Dokumentacja medyczna może stać się dokumentem w znaczeniu prawnym np. w procesie o odszkodowanie za błąd medyczny, o ile informacje prawne w niej zawarta mają znaczenie prawne np. dla ustalenia szkody, winy etc.

Podmioty zarządzające placówkami medycznym powinny wziąć pod uwagę, że specyfika szkód medycznych polega na tym, że zgłaszane są najczęściej po kilku latach hospitalizacji. W razie prawidłowego prowadzenia dokumentacji medycznej należy wysoko ocenić jej wartość jako samoistnego dowodu prawnego jak  i podstawy dla sporządzenia opinii biegłego lekarza m.in. w procesach o odszkodowania za błędy medyczne.

Nieprawidłowe udokumentowanie czynności podejmowanych przez lekarza w postępowaniu sądowym jest traktowane jak niewykonanie tych czynności. Przykładowo w celu wykonania zabiegu o podwyższonym ryzyku dla pacjenta, wymagana ustawą jest forma pisemna zgody pacjenta.

 

Każdy podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych jest zobowiązany do prowadzenia i przechowywania dokumentacji medycznej pacjenta. Może być ona prowadzona w formie pisemnej lub elektronicznej.

Dokumentacja medyczna pacjenta stanowi własność placówki medycznej. Szpital jest zobowiązany zapewnić ochronę danych zawartych w dokumentacji medycznej. Przykładowo dane identyfikacyjne pacjenta (imię, nazwisko, adres) stanowią część dokumentacji medycznej i podlegają ochronie. Stanowią one tzw. dane wrażliwe – a zatem na każdym lekarzu ciąży obowiązek czuwania nad prawidłowym prowadzeniem dokumentacji medycznej oraz zabezpieczenia danych w niej zawartych przed bezprawnym ujawnieniem. Odpowiednikiem tego obowiązku jest prawo pacjenta do zapoznania się z treścią owej dokumentacji.

Dokumentacja medyczna pełni różne role:

1)  Wspiera proces diagnostyczno – terapeutyczny (rola kliniczna),

2) Stanowi  podstawę rozliczeń z NFZ i jest kluczowym źródłem dowodowym w procesach o tzw. nadwykonania (rola kontraktowa),

4) Jest podstawowym źródłem dowodowym w  procesach o odszkodowanie za błędy medyczne (rola procesowa),

5) Stanowi również podstawę do oszacowania poziomu ryzyka ubezpieczeniowego (rola ubezpieczeniowa).

Dokumentacja powinna być kompletna, prowadzona chronologicznie, autoryzowana przez lekarza, zaś każdą stronę należy ponumerować oraz oznaczyć imieniem i nazwiskiem pacjenta. Szczegółowość oraz logiczność dokonywanych w niej wpisów może mieć kluczowe znaczenie w procesie dochodzenia roszczeń przez pacjentów.

Pacjent musi wskazać osobę, która ma prawo dostępu do dokumentacji medycznej po jego śmierci. Jeżeli tego nie zrobi, rodzina nie będzie mogła się z nią zapoznać. W takim przypadku zgodę na dostęp do dokumentacji zmarłego może wyrazić tylko prokurator lub sąd.

 

2. Przekształcenia NZOZ

 

Z dniem 1 lipca 2011 r. niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej (NZOZ) stały się przedsiębiorstwami podmiotów leczniczych. Osoby będące zarządzającymi NZOZ stały się z tą samą datą podmiotami leczniczymi.

Podmiotem leczniczym będzie przykładowo spółka prawa handlowego, natomiast NZOZ będzie przedsiębiorstwem, w którym będzie prowadzona działalność lecznicza.

1. Przekształcenie NZOZ w inny podmiot następuje zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych. Skutkiem przekształcenia spółki jest sukcesja uniwersalna praw i obowiązków spółki przekształcanej. Oznacza to, iż nowa spółka wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki spółki dotychczasowej. Wspólnicy spółki przekształcanej stają się z mocy prawa wspólnikami spółki przekształconej z dniem przekształcenia podmiotu.
2. Istnieje możliwość przekształcenia NZOZ w przedsiębiorstwo poprzez przekształcenie przez przejęcie. Przejęcie NZOZ – polega na połączeniu spółek przez przejęcie jednej z nich przez inną na skutek przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej. W konsekwencji spółka przejmowana zostaje rozwiązana bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego. Problem sukcesji kształtuje się tak samo jak przy przekształcenie z mocy prawa.

W przypadku połączenia spółek istotnym jest, że majątki powinny być zarządzane przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną oddzielnie do dnia zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzycieli, których wierzytelności powstały przed dniem połączenia, a którzy przed upływem sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia o połączeniu zażądali na piśmie zapłaty.

3. Istnieje również dość skomplikowana możliwość przekształcenia NZOZ w inny podmiot gospodarczy poprzez likwidację istniejącego podmiotu i utworzenie nowego od podstaw. Do rozwiązanie spółki dochodzi zgodnie z przepisami prawa spółek handlowych. Natomiast likwidacja spółki wywołuje obowiązek zakończenia jej bieżących spraw, ściągnięcia wierzytelności, a w szczególności wypełnienie zobowiązań oraz upłynnienia majątku spółki. Tym samym wyłączona zostaje możliwość sukcesji uniwersalnej, możliwej przy przekształceniu lub łączeniu spółek.

3. Kontrola z NFZ

Narodowy Fundusz Zdrowia – jest to podmiot publiczny (państwowa jednostka organizacyjna posiadającą osobowość prawną), w którego głównej kompetencji leży zarządzanie środkami finansowymi przeznaczonymi na realizację polityki udzielania świadczeń zdrowotnych. Fundusz czynnie uczestniczy w kształtowaniu m.in. warunków udzielania jak i zakresu świadczeń zdrowotnych.

Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) uprawniony jest do dokonywania kontroli świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych świadczeniobiorcom. Kontrole te mogą być przeprowadzane w każdym podmiocie leczniczym, który zawarł umowę z płatnikiem na udzielanie świadczeń zdrowotnych, niezależnie od zakresu wykonywanych świadczeń.

Podmioty prowadzące działalność leczniczą w zakresie swojej działalności mają największą styczność z dyrektorami i oddziałami wojewódzkiego NFZ – jako organami terenowymi NFZ. Kontrole dokonywane są przez osobę upoważnioną przez Prezesa NFZ lub Dyrektora oddziału wojewódzkiego NFZ tj. przez kierownika zespołu kontrolującego.

Kontrole są prowadzone na podstawie planu kontroli, który ma na celu stworzenie warunków do skoncentrowania działalności NFZ na najważniejszych zagadnieniach związanych z efektywnym zarządzaniem środkami publicznymi.

NFZ zawiadamia świadczeniodawcę o planowanej kontroli najpóźniej w chwili rozpoczęcia czynności kontrolnych. Zawiadomienie takie następuje wraz z pojawieniem się kontrolujących na terenie podmiotu leczniczego.

Podmiot leczniczy zobowiązany jest aktywnie współpracować z Funduszem w zakresie prowadzonej przez ten podmiot kontroli np. przedkładać żądaną dokumentację, udzielać wszelkich informacji i pomocy niezbędnej w związku z prowadzoną kontrolą, w tym do sporządzania odpisów lub wyciągów z dokumentów.

Zakres kontroli zwykle obejmuje:

1. organizację i sposób udzielania świadczeń opieki zdrowotnej oraz ich dostępność;
2. udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej pod względem zgodności z wymaganiami określonymi w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej;
3. zasadność wyboru leków i wyrobów medycznych, w tym przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych stosowanych w leczeniu, rehabilitacji i badaniach diagnostycznych;
4. przestrzeganie zasad wystawiania recept;
5. dokumentację medyczną dotyczącą świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Kontrole przeprowadzane są pod względem legalności, rzetelności i celowości.

W trakcie kontroli fundusz w trakcie czynności kontrolnych ma prawo wglądu do szeregu dokumentów, zarówno związanych z udzielaniem świadczeń, jak i z organizacją pracy w podmiocie leczniczym. W szczególności są to: dokumenty kadrowe (umów o pracę, zlecenia, współpracy, list obecności personelu), dokumentacja medyczna pacjentów, w tym dokumentacja zbiorcza.

Przedmiotem kontroli są w szczególności prawidłowość m.in. kwalifikacji świadczeń zdrowotnych, kwalifikacje osób udzielających świadczeń. Z przebiegu kontroli sporządza się protokoły.

Protokoły kontroli oraz wystąpienia pokontrolne dotyczące realizacji umów o świadczenie opieki zdrowotnej (zawierające dane o stwierdzonych nieprawidłowościach oraz wysokości nałożonych kar umownych i wysokości środków, do których zwrotu zobowiązano dany podmiot) stanowią informację publiczną. Przykładowo NZOZ prowadzony w formie prywatnej spółki prawa handlowego, z uwagi na fakt podpisania umowy z NFZ, staje się jednym z podmiotów publicznej opieki zdrowotnej, wykonującym zadania publiczne.

4. Podmiot wykonujący działalność leczniczą – pojęcie to obejmuje zarówno podmioty lecznicze oraz praktyki zawodowe (prywatne). Prowadzi działalność polegającą na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Jest to jednak pojęcie węższe w stosunku do świadczeniodawcy (tj. podmiotu zawierającego umowę z Funduszem, ale realizujących np. świadczenia polegające na zaopatrywaniu w środki pomocnicze i wyroby medyczne, etc.
5. a) podmiot leczniczy – są to osoby fizyczne lub prawne w zakresie, w jakim wykonują działalność leczniczą: (katalog zamknięty – wyłącznie w poniżej wskazanych formach)

1. przedsiębiorca,
2. samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej,
3. jednostka budżetowa, w tym nadzorowana przez organy administracji publicznej,
4. instytut badawczy,
5. fundacja lub stowarzyszenie, którego celem statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia i którego statut dopuszcza prowadzenie działalności leczniczej oraz posiadające osobowość prawną jednostki organizacyjne fundacji lub stowarzyszenia,
6. osoba prawna i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do związków wyznaniowych.

Wszystkie podmioty lecznicze zaliczają się do podmiotów wykonujących działalność leczniczą, ale należy pamiętać, że część z podmiotów leczniczych nie jest przedsiębiorcami.

Podmiot leczniczy może rozpocząć działalność leczniczą dopiero po uzyskaniu wpisu do rejestru wykonujących działalność leczniczą. Przedsiębiorca może prowadzić działalność leczniczą we wszystkich formach prowadzenia działalności gospodarczej, także np. jednoosobowo lub na podstawie umowy spółki cywilnej.

1. b) od pojęcia podmiotu leczniczego należy rozróżnić praktykę zawodową – która polega na osobistym wykonywaniu zawodu we własnym lub wspólnym imieniu. Taki podmiot też będzie przedsiębiorcą. Jest to jedyna forma świadczenia działalności leczniczej poza podmiotem leczniczym w jednej ze wskazanych powyżej form.

Można rozróżnić praktykę indywidualną lub grupową. Praktyki te są prowadzone odpowiednio przez jednoosobowo przez danego medyka lub grupowo przez lekarzy, dentystów w formie spółki jawnej, partnerskiej lub na podstawie umowy spółki cywilnej.

5. Najczęstsze błędy podczas składania ofert do NFZ:

Do najczęstszych błędów podczas składania oferty zalicza się:
1) składanie niewypełnionych bądź niepodpisanych oświadczeń lub oświadczenie nie zostało podpisane przez osobę uprawnioną do reprezentacji podmiotu składającego ofertę,

2) składanie obligatoryjnych oświadczeń przez oferenta wg nieaktualnych wzorów,

3) brak podpisów i numeracji stron (podpisane i opatrzone kolejnym numerem muszą być zarówno formularz ofertowy, jak i wszystkie załączniki),

4) nieprawdziwe dane – informacje nie będące zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, w wyniku pomyłek, np. podanie sprzecznych informacji w formularzu ofertowym i ankiecie co do posiadanej aparatury.

5) brak załączonych do oferty umów z podwykonawcami,

6) brak w ofercie szczegółowych danych identyfikacyjnych oferenta bądź przedłożenie nieaktualnych danych kontaktowych (w ofercie należy podać taki numer telefonu oferenta, który umożliwi możliwie najszybszy i najskuteczniejszy kontakt z oferentem)

7) w przypadku gdy oferent reprezentowany jest przez pełnomocnika – brak pełnomocnictwa do składania oświadczeń woli w imieniu oferenta, w szczególności do złożenia oferty udzielonego przez osobę lub osoby, których prawo do reprezentowania oferenta wynika z dokumentów przedstawionych wraz z ofertą,

8) brak przedłożonego w ofercie załącznika stanowiącego wzór podpisu i parafy,

9) brak możliwości odczytu treści nośnika elektronicznego przesłanego przez świadczeniodawcę – wersja elektroniczna oferty (oferta w wersji elektronicznej zapisana w niepoprawnym formacie, brak zapisanego pliku na nośniku elektronicznym, brak nośnika elektronicznego),

10) składanie ofert w nieprawidłowym postępowaniu (np. nieprawidłowy zakres, nieprawidłowa grupa powiatów, osiedli),

11) brak załączonej w ofercie umowy OC lub umowa OC zawiera niepełny okres ubezpieczenia,

12) w przypadku, gdy oferent wykonywał będzie umowę samodzielnie – brak oświadczenia o samodzielnym wykonywaniu umowy (bez zlecania podwykonawcom udzielania świadczeń będących przedmiotem umowy).

6. Kontrakt z NFZ – umowa wzajemna, odpłatna, dwustronnie zobowiązująca, w której każda ze stron jest jednocześnie dłużnikiem i wierzycielem. Jest to umowa pomiędzy Funduszem a świadczeniodawcą (np. szpitalem) na rzecz osoby trzeciej – świadczeniobiorcy (ubezpieczony).

Jest to umowa nazwana – istnieje szereg wyodrębnionych przepisów stosowanych bezpośrednio do tej umowy, precyzując jej nazwę, obligatoryjne elementy treści, cechy podmiotowe, sposób zawarcia i zmiany.

Istotą procesu kontraktowania jest zawarcie umów ze świadczeniodawcami o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Do kontraktów z NFZ nie stosuje się przepisów o zamówieniach publicznych, jednak postępowanie jest sformalizowane i w swojej istocie bardzo zbliżone do postępowania przetargowego. Podstawową systemu finansowania świadczeń opieki zdrowotnej są umowy cywilnoprawne. Zasadą jest zatem, że najpierw musi być zawarta umowa, aby świadczenie mogło być sfinansowane ze środków Funduszu

Zamieszczenie ogłoszenia o postępowaniu należy uznać za moment wszczęcia postępowania. Zaś w wyniku rozstrzygnięcia postępowania, konkursu ofert lub rokowań następuje zawarcie umowy ze świadczeniodawcą.

Umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej można zawrzeć w trzech trybach:

1. Konkurs ofert (podstawowy) – bardzo sformalizowany; składa się z 1- części jawnej: składania ofert według ściśle określonych wymagań formalnych oraz 2- niejawnej: merytorycznej oceny oferty według stałych kryteriów np. kwalifikacji personelu, sprzętu, ceny.
   2. Rokowania (szczególny) – postępowanie z taką liczbą świadczeniodawców, która zapewni wybór najkorzystniejszej oferty lub większej liczby ofert oraz sprawny przebieg postępowania, nie mniejszą jednak niż trzech,
2. Tryb wnioskowy (szczególny) – polega na wykazaniu przez wnioskodawcę, że spełnia warunki do zawarcia umowy z Funduszem. Dotyczy zwłaszcza podstawowej opieki zdrowotnej oraz zaopatrzenia w wyroby medyczne.

7. Stan nagły – („stan nagłego zagrożenia zdrowotnego”) – jest to „stan polegający na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu lub uszkodzenie ciała lub utrata życia, wymagający podjęcia natychmiastowych medycznych czynności ratunkowych i leczenia”.

Wskazać należy, że “w stanach nagłych świadczenia opieki zdrowotnej są udzielane świadczeniobiorcy niezwłocznie. W przypadku gdy świadczenia opieki zdrowotnej w stanie nagłym są udzielane przez świadczeniodawcę, który nie zawarł umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, świadczeniobiorca ma prawo do tych świadczeń w niezbędnym zakresie.”

W przypadkach udzielania świadczeń w trybie nagłym osobom nieubezpieczonym (nieuprawnionym) podmiotem zobowiązanym do zapłaty jest Fundusz, a nie szpital. Jednakże, aby przekazać placówce medycznej środki w tym trybie konieczne jest złożenie przez osobę zarządzającą placówkę wniosku o wypłatę wynagrodzenia.

Istnieje możliwość dochodzenia na drodze sądowej roszczeń o zapłatę za świadczenia w trybie nagłym. Warunkiem jest uprzednie złożenie wniosku o wypłatę wynagrodzenia do Funduszu.

Mamy tutaj do czynienia ze świadczeniami tzw. “ponadlimitowymi”. Jednakże co jest bardzo istotne, należy pamiętać, że finansowanie powyższych świadczeń jest wyliczane o uzasadnione koszty poniesione przez placówkę medyczną i wyłącznie w niezbędnym zakresie. Nie mają zatem znaczenia stawki ustalone w umowie z Funduszem.

8. Obowiązek udzielenia świadczenia

Zgodnie z art. 30 Ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty: „Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki.”

W odniesieniu do pielęgniarek analogiczny obowiązek wynika z treści art. 12 ust. 1 Ustawy o zawodzie pielęgniarki i położnej: „Pielęgniarka i położna są obowiązane, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi, do udzielenia pomocy w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować stan nagłego zagrożenia zdrowotnego.”

W odniesieniu zaś do podmiotów leczniczych, a zatem podmiotów wykonujących działalność leczniczą w rozumieniu art. 3 ust. 1 Ustawy o działalności leczniczej (u.d.l.), ustawodawca wprowadził obowiązek udzielenia zwracającemu się o to pacjentowi świadczeń zdrowotnych w treści przepisu art. 15 u.d.l., w myśl którego: „podmiot leczniczy nie może odmówić udzielenia świadczenia zdrowotnego osobie, która potrzebuje natychmiastowego udzielenia takiego świadczenia ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia.” (tzw. “stan nagły”).

9. Prawo do ochrony zdrowia – zgodnie z art. 68 ust. 1 oraz ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku:

„1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.

2. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.”

Oznacza to, że prawo to przysługuje zarówno ubezpieczonym, jak i nieubezpieczonym. Wiąże się ono niewątpliwie z innymi prawami konstytucyjnymi, a zwłaszcza z godnością człowieka i prawną ochroną życia. Zasadniczym przejawem tego prawa jest z kolei prawo do dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej o jak najlepszej jakości oraz we właściwym czasie. Przykładowo władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej kobietom ciężarnym.

Zasada równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej – jest związana z finansowaniem świadczeń ze środków publicznych opierającym się na gromadzeniu tych środków od wszystkich ubezpieczonych na zasadzie powszechności i równości. Zebrane środki rozdysponowywane są pomiędzy osoby, które zostały dotknięte przez ryzyko ubezpieczeniowe i dostęp tych osób do świadczeń powinien być równy.

Prawo do ochrony zdrowia stanowi jedno z podstawowych praw człowieka. Oprócz unormowań konstytucyjnych, fundamentalne znaczenie prawu do ochrony zdrowia nadają także postanowienia umów międzynarodowych (Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Międzynarodowy Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych).

10. Odpowiedzialność lekarza i placówki medycznej za błąd medyczny

Odpowiedzialność za szkody wywołane błędami medycznymi jest odpowiedzialnością tzw. solidarną lekarza oraz szpitala lub indywidualną lekarza, szpitala lub innego podmiotu prowadzącego działalność leczniczą. Odpowiedzialność tych podmiotów wynika zarówno z prawa karnego i cywilnego, pracy a także w stosunku do lekarzy i lekarzy dentystów z zasad wykonywania zawodu i zasad deontologii lekarskiej.

Odpowiedzialność odszkodowawcza z tytułu szkód wywołanych błędami medycznymi jest odpowiedzialnością cywilną, majątkową. Główną funkcją tej odpowiedzialności jest kompensacja, czyli wyrównanie uszczerbku doznanego przez poszkodowanego pacjenta/członków jego rodziny. W przypadku szkody majątkowej na osobie lub majątku odpowiedzialność polega na wypłacie pieniężnego odszkodowania. Natomiast w przypadku zaistnienia krzywdy (czyli tzw. “szkody niemajątkowej”) pacjenta/członek jego rodziny może żądać zadośćuczynienia pieniężnego za doznane cierpienia fizyczne i psychiczne.

W procesie  powód (pacjent) nie ma obowiązku wskazania podstawy odpowiedzialności pozwanego (szpitala).

Przesłankami odpowiedzialności, które należy udowodnić w toku postępowania przed sądem powszechnym są:

• wina – czyli naruszenie zasad prawidłowego postępowania wynikających z reguł aktualnej wiedzy medycznej i standardów medycznych np. dochowanie należytej staranności,
• szkoda – czyli uszczerbek w dobrach chronionych pacjenta, który może przybierać postać szkody majątkowej bądź niemajątkowej (krzywdy),
• adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zawinionym działaniem bądź zaniechaniem lekarza/szpitala oraz szkodą, którą został dotknięty pacjent lub krzywdą jego lub członków jego rodziny.

 

Podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej szpitala (alternatywnie, w zależności od okoliczności danej sprawy):

 

1. Wina własna np. za błąd organizacyjny, techniczny. Przykładem z praktyki będzie błędne podłączenie kroplówki, czego skutkiem było uszkodzenie rdzenia kręgowego, które wynikło z niedbalstwa i braku doświadczenia personelu szpitala; braku pisemnych procedur dotyczących postępowania medycznego po operacji.

 

2. Wina cudza – powierzający innej osobie wykonanie czynności (szpital) odpowiada za szkodę wyrządzoną przez podwładnego (lekarza), przy wykonywaniu tej czynności (procesu leczenia).

 

3. Wina anonimowa – w przypadku, gdy nie można zidentyfikować osób lub osoby rzeczywiście winnych wyrządzenia szkody, a wykonanie czynności powierzono dwóm lub większej liczbie osób, dla dochodzenia roszczenia od przełożonego wystarczające jest wykazanie, że szkodę wyrządziła w sposób zawiniony jedna z nich. Indywidualne ustalenie sprawcy nie jest konieczne, np. w przypadku zabiegu chirurgicznego wykonanego przez zespół lekarzy.

Szpital może dochodzić od poszczególnych lekarzy bądź pielęgniarek wyrównania części spełnionych roszczeń pacjenta. Wynika to z przepisów prawa pracy np. za niezawinione naruszenie obowiązku do wysokości równowartości trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Dla zwolnienia się od odpowiedzialności cywilnej placówka medyczna wina wykazać, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy nastąpiło z przyczyn, za które nie ponosi on odpowiedzialności. Przykładowo: pozaszpitalne zapalenie płuc, normalne powikłania po zabiegu.