9 września 2016 r. weszła w życie Ustawa o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (Dz. U. 2016 poz. 1202).

W nowej ustawie uregulowano zasady wynagradzania członków zarządu i organów nadzorczych  m.in. państwowych i samorządowych spółek, nawet z udziałem mniejszościowym. Ujednolicono zasady wynagradzania kadry kierowniczej w publicznej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjnej. Wprowadzono obowiązek podjęcia uchwał o wynagrodzeniach oraz zatrudnienia członka zarządu na umowie o świadczenie usług. 

Ponadto kandydaci na członka organu nadzorczego powinni podpisać oświadczenie zobowiązujące ich do ukształtowania zasad wynagradzania zgodnie z nową ustawą. Wzór oświadczenia zostanie sporządzony przez Ministra Skarbu w drodze rozporządzenia.

Wejście w życie ustawy nie powoduje automatycznej zmiany wynagrodzeń. Konieczne jest, bowiem podjęcie stosownych uchwał oraz aneksowanie umowy lub sporządzenie nowej. Efektem wprowadzenia nowych przepisów może być zrównanie wysokości wynagrodzenia członka zarządu spółki publicznej do prywatnej oraz dostosowanie go do warunków panujących na rynku zdrowia.

Mimo, że w nowej ustawie są pewne ograniczenia np., co wysokości miesięcznej pensji i odpraw to należy uznać, że nowe zasady wynagradzania powinny motywować prezesów spółek do aktywnego i efektywnego zarządzania, m.in. poprzez możliwość uzależnienia przyznania nagród od realizacji wybranych przez spółkę celów zarządczych.

Zasygnalizować należy, że nowa ustawa znacznie zmienia  tzw. ustawę kominową. Uchylono furtkę do zmian wynagrodzenia dyrektora SP ZOZ-u lub przyznania mu świadczeń dodatkowych, w tym nagrody jubileuszowej. Można m.in. podwyższyć miesięczne wynagrodzenie dyrektora SP ZOZ-u z dotychczasowej czterokrotności do sześciokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstwa bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa GUS.

 

Wynagrodzenie całkowite członka zarządu składa się z części stałej i zmiennej.

Wysokość stałej pensji musi mieścić się w ustawowych widełkach zależnych od skali działalności spółki. W szczególności: wartości jej aktywów, osiąganych przychodów lub wielkości zatrudnienia.  W celu podwyższenia wynagrodzenia konieczne jest spełnienie, co najmniej 2 z 3 ustawowych kryteriów.

Przykładowo pensja członka zarządu wynosi od czterokrotności do ośmiokrotności przeciętnego wynagrodzenia – w spółce, która, w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: osiągnęła roczny obrót netto wyższy niż równowartość w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jej bilansu były wyższe niż 43 miliony euro lub zatrudniała średniorocznie, co najmniej 251 pracowników.

W ustawie nie wskazano czy chodzi wąsko o liczbę pracowników w rozumieniu przepisów prawa pracy czy też szeroko o ogólną liczbę osób zatrudnionych, m.in. lekarzy na kontraktach. Może, więc powstać problem z ustaleniem, czy szpital publiczny spełnia ustawowe kryteria.

Jednakże ze względu na wyjątkowe okoliczności dotyczące spółki albo rynku, na którym ona działa można zarówno podwyższyć jak i obniżyć wynagrodzenia członków zarządu niezależnie od tego czy skala działalności spółki mieści się w ustawowych widełkach. Za takie okoliczności uznano m.in. realizację programu restrukturyzacji, działanie na rynku krócej niż rok lub realizację inwestycji finansowanej ze środków z UE. W takim wypadku nałożono obowiązek publikacji uchwały wraz z uzasadnieniem w Biuletynie Informacji Publicznej.

Przyznanie nagrody rocznej członkom zarządu uzależnione jest od realizacji „celów zarządczych”. Spółka ustala te cele dość dowolnie zaś w ustawie wskazano tylko przykładowe, m.in. realizację planu restrukturyzacji lub polityki kadrowej.

 

Nowa ustawa wprowadza taką samą podstawę zatrudnienia dla wszystkich członków zarządu bez względu na to czy np. prowadzą własną działalność.

Zamiast dotychczasowej, np. umowy o pracę  jest to tzw. umowa o świadczenie usług zarządzania, zawierana   na czas sprawowania funkcji.

Członkowi zarządu można przyznać m.in. odprawę w wysokości nie wyższej niż trzykrotność części stałej wynagrodzenia, pod warunkiem pełnienia przez niego funkcji przez okres, co najmniej 12 miesięcy przed rozwiązaniem tej umowy. Ponadto można ustalić wysokość i warunki przyznania odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji za okres nieprzekraczający 6 miesięcy po ustaniu pełnienia funkcji oraz wyłącznie w przypadku pełnienia funkcji przez okres, co najmniej 3 miesięcy. Umowę można wypowiedzieć w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące.

Nie uregulowano kompleksowo zasad sporządzania tej umowy, a zatem odpowiednie zastosowanie mają przepisy prawa cywilnego np., co do formy, możliwości wprowadzenia kar umownych itd.

 

Nowa ustawa ustala zasady wynagradzania członków organów nadzorczych. Wysokość ich pensji uzależniona jest od spełnienia tych samych ustawowych kryteriów, co członków zarządu.

Zasady wynagradzania kadry kierowniczej należy dostosować do nowej ustawy najpóźniej do dnia walnego zgromadzenia o przyjęciu i zatwierdzeniu sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za rok obrotowy 2016 r.

Autor: Natalia Dyda, aplikant radcowski, KONDRAT i Partnerzy,

Kancelaria KONDRAT i Partnerzy biuro@kondrat.pl

Źródło zdjęcia: www.sxc.hu