Nowe standardy w opiece okołoporodowej: ciąża powikłana i łagodzenie bólu.
Ogólny standard staranności lekarskiej nie jest opisany w prawie. Lekarz ma działać zgodnie z etyką zawodową i aktualną wiedzą medyczną. Jest to odesłanie do reguł i ocen pozaprawnych.
Szczególne standardy w opiece okołoporodowej (SOO) mają formę rozporządzeń Ministra Zdrowia i określają zakres niezbędnych badań diagnostycznych, świadczeń profilaktycznych i leczniczych, a także miejsce udzielania tych świadczeń.
standardy opieki okołoporodowej Kancelaria Prawna Kondrat i Partnerzy
W Polsce obowiązuje już rozporządzenie dotyczące ciąży fizjologicznej (tzw. prawidłowej)
Dnia 1 czerwca 2016 r. wejdzie w życie rozporządzenie dotyczące określonych powikłań ciąży: (5)
- nadciśnienie tętnicze u kobiet ciężarnych;
- poród przedwczesny;
- ciąża bliźniacza;
- niedotlenienie wewnątrzmaciczne płodu;
- krwotok położniczy;
Uregulowano sposób postępowania w przypadku niepowodzenia położniczego – sytuacji, w której pacjentka w wyniku ciąży nie zabierze do domu zdrowego dziecka z powodu:
1) poronienia,
2) urodzenia dziecka martwego, niezdolnego do życia lub obarczonego letalnymi schorzeniami.
Dnia 30 sierpnia 2016 r. wejdzie w życie rozporządzenie dotyczące łagodzenia bólu porodowego.
Kadra zarządzająca placówki leczniczej powinna zadbać o wdrożenie SOO w placówkach, zarówno w regulacjach wewnętrznych podmiotu jak i w dokumentacji medycznej.
I- Zgodnie z rozporządzeniem dot. ciąży powikłanej należy wprowadzić m.in.:
- Dobre praktyki: np. postępowania personelu w stosunku do pacjentki w ciąży powikłanej i konieczności uzyskania każdorazowej zgody pacjentki na badania i zabiegi.
- Procedurę informowania o możliwości uzyskania przez pacjentkę opieki psychologicznej i przysługujących jej prawach.
- Obowiązkowe zapisy w dokumentacji medycznej np. dzień i godzina objęcia i zakończenia opieki nad pacjentką.
- Sekwencje poszczególnych działań np. w przypadku nadciśnienia tętniczego.
- Zapewnienie wzmożonego nadzoru położniczego w przypadku prowadzenia porodu drogami natury.
- Stosowanie tylko dopuszczonych przez przepisy preparatów leczniczych.
Przykładowo preparatami dopuszczonymi do hamowania przedwczesnej czynności skurczowej są podawane dożylnie: antagonista receptora oksytocyny – atozyban oraz krótko działające betamimetyki – fenoterol.
- Przeprowadzanie obligatoryjnych badań przez personel np. przy rozpoznaniu niedotlenienia płodu.
- Zapewnienie odpowiedniego personelu medycznego (położnik, anestezjolog) w przypadku krwotoku położniczego.
- Obowiązkowe przeszkolenie personelu w zakresie pracy z rodzicami doświadczającymi śmierci noworodka.
- Zapewnienie szczególnej pomocy pacjentce w przypadku niepowodzenia położniczego np. zapewnienie pacjentce czasu na możliwość oswojenia się z informacją, odizolowanie pacjentki od pacjentek ciężarnych, w połogu, etc. (styczność, sala).
II – Rozporządzenie o bólu porodowym ma zastosowanie wyłącznie do podmiotów leczniczych wykonujących działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne.
Łagodzenie bólu porodowego – stanowi jeden z elementów świadczenia zdrowotnego, scharakteryzowanego procedurą medyczną jako poród samoistny i obejmuje wszystkie metody, których skuteczność została udowodniona naukowo.
Rozporządzenie nakłada na kierownika placówki leczniczej szereg obowiązków, m.in. :
- Akceptacji trybu postępowania medycznego,
- Dobrania odpowiedniego personelu do realizacji świadczeń,
- Wyczerpującego i zrozumiałego poinformowania pacjentów m.in. o niefarmakologicznych i farmakologicznych metodach łagodzenia bólów porodowych; przebiegu porodu, metod łagodzenia bólu porodowego i uzgodnienie postępowania.
standardy opieki okołoporodowej w dokumentacji placówek leczniczych
Vacatio legis powyższych rozporządzeń jest po to, aby placówki lecznicze dobrze się przygotowały i kiedy wejdą w życie standardy, zaczęły pracować zgodnie z nimi.
Kadra zarządzająca podmiotem leczniczym posiadającym oddziały ginekologiczno – położnicze powinna:
- utworzyć wewnętrzne procedury dot. wprowadzania SOO,
- prowadzić politykę zatrudnienia uwzględniającą SOO,
- monitować wdrażane SOO, a ponadto
- dostosować regulaminy i prowadzoną dokumentację medyczną do SOO.
W przypadku niezastosowania się lekarza do wytycznych zawartych w standardach możliwe jest pociągnięcie go do odpowiedzialności prawnej.
Standardy chronią pacjentkę i lekarza. Stanowią bowiem podstawę do wydania opinii przez biegłego sądowego w procesie o odszkodowanie za błąd medyczny przy porodzie.
Jednakże rozporządzenie o bólu porodowym niejasno precyzuje odpowiedzialność za znieczulenie wskazując, że za dalszy przebieg porodu, włączając w to czynności w zakresie analgezji, odpowiada lekarz położnik, a anestezjolog odpowiada za samą procedurę znieczulenia.
Podmiot leczniczy, który prawidłowo wdrożył wszystkie zalecenia z rozporządzeń nie musi obawiać się konsekwencji prawnych za zaniedbania podwładnych.
Zapraszamy do zapoznania się z pełną treścią rozporządzenia o ciąży powikłanej: http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2015/2007 oraz rozporządzenia o bólu porodowym: http://dziennikustaw.gov.pl/du/2015/1997
Autor: Natalia Dyda, aplikant radcowski, KONDRAT i Partnerzy
Kancelaria KONDRAT i Partnerzy biuro@kondrat.pl
Źródło zdjęcia: www.sxc.hu